Thuở xưa, có một chú Sa Di tên là Tăng Hộ. Tăng Hộ xuất gia cùng
vị Thầy tế độ - Một vị A La Hán nguyên là cậu ruột của chú.
Hôm nọ, Tăng Hộ được thí chủ dâng cúng cho hai xấp vải thật đẹp.
Chú mừng lắm, định đem về dâng Thầy để tỏ lòng biết ơn và kính mộ của mình. Ngờ
đâu khi mới mở lời, ông Thầy của chú đã gạt phắt đi.
- Thôi ta đã đủ ba y rồi. Con hãy giữ lấy mà
xài hoặc dâng cúng vị nào còn thiếu. Chú Tăng Hộ năn nỉ đến ba lần nhưng Thầy
chú vẫn một mực từ chối. Tăng Hộ đâm ra buồn rầu, bực bội, vừa đứng quạt hầu
cho Thầy, chú vừa để dòng tư tưởng trôi lan man... “Mình tứ cố vô thân chẳng có
ai để nương tựa... chỉ có cậu mình là người thân nhất trên đời. Vậy mà cậu cũng
không thương ta... Vậy ta còn sống ở đây làm chi cho bận lòng ổng. Ta đã năn nỉ
ổng đến ba lần mà ổng cứ lạnh lùng từ chối... Thôi ta đi khuất mắt cho rồi.
Nhưng ta đi đâu bây giờ? Lấy gì mình sinh sống? À! Phải rồi! Mình sẽ bán hai
xấp vải lấy tiền mua một con bê... để nuôi. Hằng ngày mình dắt bê đi ăn cỏ bên
vệ đường vừa thanh nhàn, vừa ít tốn kém. Loài thú này sinh sản rất mau nên
chừng vài năm là mình đã có cả một bầy gia súc. Mình sẽ bán bớt đi để tậu nhà
cửa, ruộng đất giường chõng... đồ đạc trong nhà cho khang trang và đến lúc
trưởng thành mình sẽ cưới một cô vợ. Khi đứa con đầu lòng chào đời mình sẽ bế
nó đến quy y với cậu mình... Ờ! Thằng bé mới kháu khỉnh làm sao... Ðường xa
trời nắng, ngó bộ mụ vợ đã mỏi tay ta bảo:
- Ðưa thằng cu anh bế cho. Nhưng nó không
nghe, cứ giành ẵm trên tay, bất chợt... mụ vợ vấp một rễ cây, thằng bé rớt
xuống đất... giận quá... ta với lấy một cành cây, gõ cho mụ vợ một cái nên
thân:
- Ðã bảo đưa ta bế cho mà cứ không nghe cái
thứ đàn bà hư... chỉ biết có cãi lời...
Dòng suy tư của chú Sa Di còn đang tiếp tục
trôi chảy như thế thì bỗng nhiên chú nghe tiếng nói điềm đạm của Thầy chú vị La
Hán cất lên :
- Này chú! Chú đánh không trúng cái mụ vợ hư
thân ấy đâu, mà lại trúng ngay cái đầu trọc của ta, kêu cái “tróc” đây
này.
Tăng Hộ bừng tỉnh cơn mơ chú hốt hoảng co giò
chạy vừa ngẫm nghĩ:
- Chết rồi ta nghĩ gì trong bụng ổng biết hết
trọi... phải chạy cho lẹ mới được.
Thấy chú khi không bỏ chạy như ma đuổi, các
bạn chú vội vã rượt theo bắt lại được. Ðương sự được dẫn đến gặp Ðức
Phật.
Sau khi nghe rõ đầu đuôi câu chuyện. Ngài an ủi chú Tiểu:
- Này chú! Cái tâm của phàm phu thường hay lén lút đi chơi như
thế, nó thường đi rất xa, vô hình vô dạng... Người thiện trí nên khéo léo như
gã mục đồng dùng dây xỏ mũi con trâu hoang, dẫn nó về chuồng cũ. Chăn dắt đến
lúc nào buông lơi giây giàn mà nó không lén đi rong nữa mới tạm yên…
- Ðược lời dậy dỗ của Ðức Thế Tôn, chú Tăng Hộ bình tĩnh ở lại Tu
Viện và tu cho đến ngày đắc quả A La Hán.
Tuy lâu chú vẫn bị lâm vào cảnh “mở mắt chiêm bao” nhưng không khi
nào chú trở cán quạt gõ vào đầu Sư phụ như lần trước, vì chú đã biết cách chăn
trâu và cột trâu rồi.
“Loay hoay đã nửa kiếp
người
Thu bay trên những nụ cười xanh
xao.
Rõ ràng mở mắt chiêm bao
Biết như mộng huyễn vẫn đau xé
lòng”.
